De laatste schrijver die zichzelf presenteert is Lucette ter Borg. Al jaren recenseert zij kunst, tegenwoordig bij Vrij Nederland, en nu waagt zij zich er zelf aan iets te creeren. Maar het blijkt niet haar drijfveer te zijn. “Mijn vader is de zoon van een NSB-er. Daar heeft hij nog steeds heel veel moeite mee. 4 en 5 mei zijn dan ook heel treurige dagen bij ons. Omdat hij nooit iets vertelde over het verleden, had ik sterk de behoefte over mijn familie te schrijven en op onderzoek uit te gaan,” vertelt Ter Borg. Maar het werk zat daarvoor in de weg. Een jaar onbetaald verlof bood uitkomst. Ter Borg startte met het idee een non-fictie boek te schrijven. “Maar ineens waren er dialogen en verzonnen gedeeltes in het verhaal. Toen werd het een roman,” vertelt ze.
Moeite waard
“Ik heb heel veel gereisd voor dit boek,” vertelt Lucette ter Borg. “Uiteindelijk werd het een zoektocht naar mijn overleden oma. Ik heb familieleden bezocht en opgespoord. Stukje bij beetje vertelden ze haar verhaal.” Toch gaat het boek niet over haar, maar over iemand die Lucette ter Borg nooit heeft gekend. Tijdens haar onderzoek stootte ze op de broer van haar oma. “Hij is getrouwd geweest met een operazangeres die een protege was van Hitler,” licht Ter Borg toe.
Dit intrigerende gegeven was een startpunt om zijn leven uit te pluizen. “Hij was goed in het verlaten van mensen. Zijn kinderen, de vrouwen waarmee hij getrouwd is geweest. Maar ondanks al zijn fouten was hij blijkbaar de moeite waard om van te houden.”
Cadeau van Hitler
Lucette ter Borg vertelt over het moment dat ze in zijn laatste verblijf, in de woeste wildernis van Canada stond, waar hij eenzaam maar gelukkig is gestorven. “Dat was echt een hele vreemde gewaarwording. Alles was nog precies zoals hij het had achtergelaten. Zelfs de oude Bechstein-vleugel die zijn vrouw destijds cadeau heeft gekregen van Adolf Hitler, stond er nog.” Een ontdekking die nog bizarder was dan de cd met een opname van haar. “De wetenschap dat al die hoge nazi-heren in de zaal zitten tijdens de opname, doet de rillingen nog steeds over m’n rug glijden,” zegt Ter Borg.
Gelaagde roman
Lucette ter Borg vertelt veel over de research van haar boek maar uiteindelijk willen we toch wel weten waar haar debuut over gaat. “Hoe mensen zich staande houden, hun kinderen vergeten, maar toch de moeite waard zijn om van te houden,” vertelt ze. Er lijkt iets van persoonlijk leed door het thema te schemeren. Maar het meeslepende van Het cadeau uit Berlijn is de schrijfstijl van Ter Borg, hoe ze duidelijk maakt dat je uit de kleine dingen van het leven inderdaad het grootste geluk haalt.